การพัฒนาทักษะของพนักงานขับรถขนส่ง

ทรัพยากรที่สำคัญที่สุดในการบริหารธุรกิจขนส่งสารเคมีและวัตถุอันตรายคือ พนักงานขับรถ ซึ่งผู้ประกอบการขนส่งมืออาชีพควรกำหนดทักษะของพนักงานขับรถ หรือ Driver Skill Set ไว้อย่างชัดเจนสำหรับใช้เป็นหลักเกณฑ์ในการบริหารจัดการตั้งแต่ขั้นตอนการสรรหาคัดเลือก การอบรมสอนงานและประเมินผลงานตลอดระยะเวลาที่ปฏิบัติงาน เพื่อให้มั่นใจว่าพวกเขาจะสามารถส่งมอบคำมั่นสัญญาที่ให้ไว้กับผู้ว่าจ้างได้อย่างครบถ้วนสมบูรณ์ตามวัตถุประสงค์และเป้าหมายของผู้ประกอบการขนส่งที่ดีและมีความรับผิดชอบต่อสังคมคือ “ขนส่งปลอดภัย ถึงที่หมายตรงเวลา รักษาสิ่งแวดล้อม พรั่งพร้อมเรื่องบริการ พนักงานมีวินัยและใส่ใจการพัฒนา”

ทักษะของพนักงานขับรถสามารถแบ่งได้เป็น 2 กลุ่ม กลุ่มแรกเรียกว่า ทักษะในการปฏิบัติงานโดยตรง หรือ Hard Skill ที่ประกอบไปด้วย ความสามารถในการขับรถ ความสามารถในการใช้และบำรุงรักษารถและอุปกรณ์ส่วนควบต่างๆ ของรถ ความสามารถในการใช้อุปกรณ์ความปลอดภัยที่จำเป็น ความสามารถในการสื่อสารตั้งแต่การพูด การอ่านและการเขียน รวมถึงความรู้ที่เกี่ยวข้องและต้องใช้ในการปฏิบัติงาน เช่น กฏหมายจราจร ความรู้เกี่ยวกับสารเคมีและวัตถุอันตราย เป็นต้น ทักษะกลุ่มนี้อาจกล่าวได้ว่าเป็นทักษะความชำนาญที่เสริมสร้างให้พนักงานขับรถ “เก่งงาน” ก็ได้

ฉะนั้น ในกระบวนการสรรหาคัดเลือกพนักงานขับรถ เราจึงต้องมีการทดสอบความรู้ทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติด้วยการทดสอบความสามารถและความชำนาญในการขับขี่รถประเภทต่างๆ จริงโดยมีการกำหนดขีดความสามารถขั้นต่ำที่ยอมรับได้ไว้ใช้เป็นเกณฑ์ในการพิจารณาตัดสินใจว่าจะยอมรับได้มากน้อยแค่ไหน ซึ่งจะช่วยให้ผู้ทำหน้าที่คัดเลือก ตัดสินใจได้อย่างถูกต้อง แม่นยำและไม่มีการลำเอียงเพราะสามารถมองเห็นและจับต้องได้

กลุ่มที่ 2 คือ ทักษะเพื่อสนับสนุนให้การปฏิบัติงานดีขึ้น หรือ Soft Skill ซึ่งเป็นกลุ่มทักษะที่ต้องการให้พนักงานขับรถเป็นคน "เก่งคิดและเก่งคน" ประกอบด้วยทักษะในการคิดอย่างมีเหตุมีผล ทักษะมนุษย์สัมพันธ์และการทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ดี ทักษะในการแก้ปัญหาและตัดสินใจ ทักษะในการควบคุมอารมณ์ รวมถึงเรื่องการมีวินัยและความรับผิดชอบ ซึ่งเป็นกลุ่มทักษะที่ต้องอาศัยประสบการณ์และความชำนาญของผู้ที่ทำหน้าที่พิจารณาคัดเลือกที่ส่วนใหญ่นิยมใช้วิธีสัมภาษณ์

ความพยายามในการหาวิธีรับรู้ว่าพนักงานขับรถมีทักษะความชำนาญในกลุ่มที่ 2 ดังได้กล่าวมา เป็นสิ่งจำเป็นที่ผู้ประกอบการขนส่งไม่ควรมองข้าม แม้ว่าวิธีการดังกล่าวจะเป็นเรื่องที่ทำได้ยากและซับซ้อนกว่าการรับรู้ทักษะในกลุ่มแรกก็ตาม เพราะจากการศึกษาสถิติการเกิดอุบัติเหตุและปัญหาต่างๆ ในการปฏิบัติงานขนส่งที่ผ่านมาจะพบว่าสาเหตุที่แท้จริงส่วนใหญ่มักมาจากด้าน Soft Skill มากกว่า Hard Skill และที่สำคัญกว่านั้นคือ เราต้องเข้าใจและยอมรับว่าทักษะ Soft Skill นั้นมาจากทัศนคติ ความเชื่อและอารมณ์ ซึ่งเป็นส่วนที่แก้ไขปรับปรุงได้ยาก และมีอิทธิพลเชื่อมโยงโดยตรงกับการพ้ฒนาทักษะในด้านการปฏิบัติงาน เปรียบเสมือนคนที่ทำดี มักต้องคิดดีก่อนเสมอ

การพัฒนาพนักงานขับรถให้มีทักษะความชำนาญไม่ว่าจะเป็นด้านการปฏิบัติงานโดยตรงหรือด้านการสนับสนุนให้การทำงานดีขึ้น สามารถทำได้ด้วยการให้การความรู้และสอนวิธีปฏิบัติที่เรานิยมเรียกว่า การฝึกอบรม แต่ประสิทธิผลที่ได้รับหลังจากการฝึกอบรมคือ ตัวชี้วัดความสำเร็จที่แท้จริง ของกระบวนการพัฒนาทักษะดังกล่าว ซึ่งสถิติการเกิดปัญหาจากความผิดพลาดและอุบัติเหตุในงานหลังจากนั้นจะเป็นเพียงแค่ผลพลอยได้ที่ตามมาเท่านั้น

วิธีวัดประสิทธิผลของการฝึกอบรมจะเกิดขึ้นได้อย่างเป็นรูปธรรมก็ต่อเมื่อเรามีภาพในจินตนาการว่าพฤติกรรมของพนักงานขับรถที่ต้องการเห็นการเปลี่ยนแปลงหลังจากได้รับการฝึกอบรมเป็นอย่างไร และมีความแตกต่างจากพฤติกรรมเดิมที่ไม่ต้องการมากน้อยแค่ไหน โดยจะต้องสื่อสารให้พนักงานขับรถมองเห็นภาพเดียวกันและต้องเข้าใจว่าเมื่อเกิดภาพเหล่านั้นขึ้นแล้ว มันจะส่งผลดีและมีประโยชน์ต่อทั้งตัวเขาและองค์กรอย่างไร ซึ่งพฤติกรรมของพนักงานขับรถจะเปลี่ยนแปลงได้จริงหรือไม่ย่อมขึ้นอยู่กับกระบวนการติดตามผลของหัวหน้างานหลังจากนั้นเป็นสำคัญ โดยไม่ใช่จบแค่ทำการรายงานประวัติการฝึกอบรมใส่แฟ้มแล้วรอดูว่าอุบัติเหตุจะลดลงหรือไม่

การเสริมสร้างทักษะและความชำนาญให้แก่พนักงานขับรถทุกคน จึงเป็นภารกิจสำคัญที่ทั้งผู้บริหาร ผู้จัดการและหัวหน้างานทุกคนต้องเอาใจใส่อย่างจริงจัง โดยทุกคนต้องมีความรู้และเข้าใจอย่างลึกซึ้งถึงขั้นที่สามารถเป็นครู เป็นพี่เลี้ยง เป็นโค้ชและเป็นที่ปรึกษาให้แก่พนักงานขับรถได้ด้วยตัวเอง เพราะเราต้องยอมรับว่างานขนส่งสารเคมีและวัตถุอันตรายเป็นงานที่ต้องใช้ความชำนาญพิเศษโดยเฉพาะ ผู้ที่ทำได้และรู้จริงมีจำกัด เราจึงไม่สามารถฝากความหวังให้ผู้อื่นมาช่วยเราได้นอกจากพยายามทำด้วยตัวเองให้ได้มากที่สุดเท่านั้น

ณัฐ นิวาตานนท์

กรรมการผู้จัดการ

บริษัท ดี.จี. ทรานส์ อินเตอร์เนชั่นแนล จำกัด

ผู้ขนส่งสารเคมีและวัตถุอันตรายมืออาชีพ