คุณลักษณะสำคัญสำหรับคนที่ต้องการก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำหรือผู้บริหารยุคใหม่ที่กำลังมาแรงและเป็นที่กล่าวถึงกันอย่างมากทั้งในสหรัฐอเมริกาและยุโรปคือ ความอ่อนน้อม ถ่อมตน ซึ่งในอดีตที่ผ่านมา ประเทศเหล่านั้นมักมีค่านิยม ต้องดี เด่น ดัง กล้าแสดงออกและโอ้อวดอย่างเต็มที่ถึงจะสามารถเป็นผู้นำได้

    ความอ่อนน้อม เป็นคุณลักษณะเด่นอย่างหนึ่งของคนเอเชียที่มีค่านิยมและวัฒนธรรมที่เด็กต้องเคารพผู้ใหญ่เสมอ ไม่ว่าจะเป็นด้านคุณวุฒิหรือวัยวุฒิ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนไทยที่เรามีสรรพนามแทนการเรียกชื่อผู้อื่นหลากหลายรูปแบบที่บ่งบอกให้เห็นถึงการให้ความสำคัญกับเรื่องนี้มากกว่าประเทศอื่นอย่างเห็นได้ชัด

    ความอ่อนน้อม หมายถึง การให้เกียรติผู้อื่น รวมถึงการมีสัมมาคารวะซึ่งเป็นเรื่องที่คนไทยได้รับการหล่อหลอมมาอย่างยาวนาน จนบางครั้งอาจดูเหมือนจะมีมากเกินไปและเรียกมันใหม่ให้ดูดีว่า ความเกรงใจ ซึ่งเป็นคำที่อธิบายให้คนต่างชาติเข้าใจได้ยากมาก และมักถูกนำมาใช้เป็นข้ออ้างเพื่อที่จะไม่ทำในสิ่งที่ควรทำจนกลายเป็นอุปสรรคใหญ่หลวงในการทำงาน

    ความเกรงใจในที่ทำงานแบบไทยๆ ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะกับลูกน้องที่เกรงใจไม่กล้าบอกความจริงหรือความรู้สึกบางอย่างกับหัวหน้า แต่มันเกิดขึ้นกับหัวหน้าที่เกรงใจไม่กล้าตำหนิหรือลงโทษลูกน้อง รวมถึงไม่กล้ามอบหมายงานให้ลูกน้องทำเพิ่มขึ้นด้วย และเรามักจะได้ยินหรือได้เห็นภาพสะท้อนความจริงจากละครโทรทัศน์ที่ลูกน้องมักจับกลุ่มนินทาเจ้านาย หรือเจ้านายแอบตำหนิลูกน้องเพื่อระบายอารมณ์ลับหลังเสมอ

    การกล้าแสดงออกอย่างตรงไปตรงมาและไม่ใช้อารมณ์จึงเป็นแนวทางที่คนไทยควรนำมาใช้ และจุดเริ่มต้นคงต้องมาจากคนที่เป็นผู้ใหญ่ที่อาวุโสกว่าที่จะต้องเปลี่ยนแปลงตัวเองก่อนด้วยการเปิดโอกาสและเปิดใจรับฟังความคิดเห็นของลูกน้องให้มากยิ่งขึ้น กล้ารับฟังแม้ความคิดเห็นไม่ตรงใจหรือไม่ถูกใจ

    ผู้ใหญ่ควรรับฟังเหตุผลของเด็กให้จบก่อนแม้ฟังแล้วมันจะไม่ใช่ตั้งแต่ต้นก็ตาม แต่ต้องอดทนฟังให้จบแล้วใจเย็นๆ ค่อยๆ สอนและอธิบายให้เขาเข้าใจโดยไม่ใส่อารมณ์ เราต้องเข้าใจว่ายุคนี้กำลังเป็นยุคของการเปลี่ยนผ่านทางความคิดและพฤติกรรม ที่คนรุ่นเก่าต้องทำความเข้าใจและยอมรับไลฟ์สไตล์ของคนรุ่นใหม่ให้ได้ เพราะนั่นคือสิ่งที่เราต้องเผชิญและอยู่กับมันในอนาคตอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

    คนรุ่นใหม่ให้ความสำคัญกับความเท่าเทียมกันและเลียนแบบพฤติกรรมบางอย่างจากชาวตะวันตก จึงทำให้การแสดงออกบางอย่างอาจขัดใจคนรุ่นเก่า เช่น ลืมยกมือไหว้ผู้อาวุโส หรือใช้คำพูดที่แสดงออกถึงความมั่นใจในตัวเองมากเกินไปจนทำให้ดูเหมือนอวดดี ไม่มีสัมมาคารวะ ทำให้บางครั้งไม่ได้รับความร่วมมือหรือความช่วยเหลือจากผู้ใหญ่แบบไม่รู้ตัวเพราะมองข้ามเรื่องเหล่านี้ไป

    ส่วนคนถ่อมตัวคือ คนที่มีลักษณะนิสัยไม่ชอบโอ้อวดและมักชอบบอกคนอื่นว่าตนเองมีความรู้ ความสามารถน้อยกว่าความเป็นจริง ซึ่งสภาพปัญหาของคนทำงานส่วนใหญ่ในบ้านเรามักจะพบคนที่ยอมรับว่าตัวเองมีความรู้น้อย ความสามารถน้อย แต่ก็ยังไม่ความคิดหรือมีแผนที่ชัดเจนว่าจะหาทางปรับปรุงเปลี่ยนแปลงให้ตัวเองเป็นคนเก่งขึ้น ดีขึ้นกว่าเดิมได้อย่างไร

    หากเราต้องการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศไทยในขณะนี้ เราต้องช่วยกันทำให้คนไทยส่วนใหญ่มีความทะเยอทะยานมากขึ้น มีความกระหายความสำเร็จเพิ่มขึ้น มีเป้าหมายสูงขึ้น และมุ่งมั่นที่จะทำให้ตัวเองเก่งขึ้นทุกวัน บนนิสัยอ่อนน้อม ถ่อมตน โดยใช้ความเกรงใจให้ถูกกาลเทศะและไม่นำมาใช้เป็นข้ออ้างที่จะไม่ทำในสิ่งที่ควรทำอีกต่อไป ก่อนที่ทุกอย่างจะสายเกินแก้

ณัฐ นิวาตานนท์

กรรมการผู้จัดการ

บริษัท ดี.จี. ทรานส์ อินเตอร์เนชั่นแนล จำกัด

ผู้ขนส่งสารเคมีและวัตถุอันตรายมืออาชีพ