ลูกน้องตอบไม่ตรงคำถาม เป็นปัญหาที่พบบ่อยมากในที่ทำงาน ซึ่งสาเหตุอาจเกิดจากการจับประเด็นผิดจริงๆ หรือ ลูกน้องบางคนอาจไม่เข้าใจคำถามแต่ไม่กล้าบอกและเลือกที่จะตอบแบบคาดเดาเอาเองจึงทำให้ไม่ตรงประเด็น แต่ลูกน้องบางคนก็กลัวหัวหน้าจนเกร็งเมื่อถูกถามมักลนลาน ประหม่า กลัวจะตอบไม่ถูกใจเพราะขาดความเชื่อมั่นในตัวเอง จึงไม่กล้าที่จะตอบตามความเป็นจริง
   ลูกน้องบางคนชอบคิดว่าตัวเองกำลังถูกตำหนิหรือถูกจับผิดเมื่อถูกถาม แทนที่จะตอบให้ตรงคำถามแต่กลับเลี่ยงตอบแบบชี้แจงเหตุผลซึ่งดูเหมือนจะเป็นการแก้ตัวมากกว่า โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าเป็นการถามหาเหตุผลในการขอซื้อของหรือเสนอโครงการบางอย่างที่ต้องใช้เงิน แทนที่จะตอบคำถามให้ตรงประเด็นและชัดเจนแต่กลับตีความว่าเจ้านายไม่เห็นด้วยหรือไม่พอใจ

    การตั้งใจตอบไม่ตรงคำถามมักเกิดขึ้นบ่อยในระหว่างการสอบสวนอุบัติเหตุหรือเมื่อเกิดปัญหาที่ต้องการค้นหาสาเหตุที่แท้จริงเพราะคนที่มีส่วนเกี่ยวข้องส่วนใหญ่มักจะกลัวความผิด กลัวถูกลงโทษ กลัวได้รับผลกระทบด้านลบจึงพยายามตอบแบบเบี่ยงเบนประเด็นเพื่อปกป้องตัวเอง หรือกลบเกลื่อนความผิด
     วิธีแก้ปัญหาลูกน้องตอบไม่ตรงคำถามจึงควรเริ่มต้นที่หัวหน้าก่อน โดยก่อนถามควรสร้างบรรยากาศที่ผ่อนคลายให้ลูกน้องรู้สึกสบายใจในการตอบ และถ้าเป็นไปได้ควรอธิบายให้เข้าใจว่าถามไปเพื่ออะไร เช่น การอธิบายให้เข้าใจก่อนการสอบสวนอุบัติเหตุว่า เราต้องการค้นหาสาเหตุที่แท้จริงเพื่อนำไปป้องกันการเกิดซ้ำในอนาคต ไม่ใช่หาคนทำผิดเพื่อนำมาลงโทษ  

    ทักษะในการตั้งคำถามจึงเป็นทักษะที่สำคัญอย่างหนึ่งของคนที่เป็นหัวหน้าและผู้นำ เพราะการตั้งคำถามที่ดีและมีศิลปะในการถามจะทำให้เรารับรู้ข้อมูลต่างๆ ได้ครบถ้วนตามความเป็นจริง และสามารถนำไปใช้ประกอบการตัดสินใจแก้ไข ปรับปรุงและพัฒนางานได้อย่างถูกต้อง และสิ่งที่ขับเคลื่อนให้เกิดการตั้งคำถามเสมอคือ ความสงสัยใคร่รู้ หรือจะเรียกว่า ความอยากรู้อยากเห็น ก็ได้

    การตั้งคำถามที่ดีควรเกี่ยวข้องและเป็นประโยชน์กับงาน ที่นอกจากหัวหน้าจะได้รับคำตอบที่ต้องการตามความเป็นจริงแล้ว ยังถือว่าเป็นการสอนลูกน้องให้คิดเป็นด้วย การถามที่ดีไม่ควรมีคำตอบที่คาดหวังอยู่ในใจและควรปล่อยให้ลูกน้องตอบตามความคิดของเขาโดยไม่มีการโต้แย้งทันที เพราะจะทำให้เสียโอกาสที่จะได้รับมุมมองใหม่ๆ นอกจากนั้นจะทำให้เราได้รับรู้ความคิดและเหตุผลที่แท้จริงในใจของลูกน้องด้วย

    การตอบไม่ตรงคำถามแม้ว่าจะเป็นปัญหาใหญ่ แต่ก็ยังดีกว่าการตอบไม่ตรงตามความเป็นจริง และการที่ลูกน้องไม่ตอบตามความเป็นจริงก็อย่าด่วนสรุปว่ามีนิสัยชอบโกหก แต่อาจเป็นเพราะเขากลัวว่าจะได้รับผลกระทบจากการตอบมากกว่า ซึ่งหัวหน้าที่ดีจำเป็นต้องสร้างความไว้เนื้อเชื่อใจให้ลูกน้องกล้าพูดความจริง โดยมั่นใจว่าเขาจะไม่ได้รับผลกระทบตามมา

    อย่างไรก็ตาม หัวหน้าที่ดีควรใช้ดุลยพินิจและมีวิจารณญาณไตร่ตรองให้รอบคอบก่อนที่จะเชื่อและนำคำตอบที่ได้รับไปใช้ประกอบการตัดสินใจ และพึงระลึกไว้เสมอว่าการใช้ข้อมูลจากคำตอบที่ผิดไปตัดสินใจในเรื่องการลงทุนอาจทำให้ขาดทุน แต่ถ้านำไปใช้ในการตัดสินใจในเรื่องคนอาจทำให้เกิดความขัดแย้งและเกิดการทะเลาะวิวาทบาดหมางตามมาได้

ณัฐ นิวาตานนท์

กรรมการผู้จัดการ

บริษัท ดี.จี. ทรานส์ อินเตอร์เนชั่นแนล จำกัด

ผู้ขนส่งสารเคมีและวัตถุอันตรายมืออาชีพ