“ความเก่ง ความกล้า ความดี” คือคุณลักษณะสำคัญที่บ่งชี้ความเป็นผู้นำของคน ที่เรานิยมเรียกว่า “ภาวะผู้นำ” ซึ่งคุณลักษณะเหล่านี้เป็นสิ่งที่ทุกคนมีอยู่ในตัวเองอยู่แล้ว แต่ใครจะเก่งด้านไหน กล้าแค่ไหน เป็นคนดีหรือไม่ ย่อมขึ้นอยู่กับทัศนคติ วิธีคิด การกระทำและประสบการณ์ที่สั่งสมมาของแต่ละคน

แม้ว่าจะมีตำราหลายเล่มและมีหลักสูตรการฝึกอบรมอีกมากมายที่สอนเรื่องราวเกี่ยวกับ “ภาวะผู้นำ” และ “ทำอย่างไรจึงจะเป็นผู้นำที่ดี” แต่เมื่อพิจารณาเนื้อหาโดยรวมแล้วก็จะพบว่าไม่แตกต่างกันมากนัก ผมจึงขอรวบรวมและนำมาสรุปเป็นคุณลักษณะ 5 ประการเพื่อให้ผู้ที่สนใจอยากเป็น “ผู้นำที่ดี” ได้นำไปเป็นแนวทางหรือใช้เป็นเช็คลิสต์ตรวจสอบความเป็นผู้นำของตัวเองได้ ดังนี้    

1.   ผู้นำที่ดี...ต้องเก่งงาน

-     ต้องมีความรู้ในงานที่ทำอย่างลึกซึ้ง รู้รอบ รู้ลึก รู้จริง มีทักษะ มีประสบการณ์และมีความชำนาญ ระดับ ผู้เชี่ยวชาญ

-     สามารถถ่ายทอดสอนงานให้ผู้อื่นเข้าใจได้โดยง่ายและเชื่อว่าเป็นหน้าที่ที่สำคัญอย่างหนึ่งของตน

-     สามารถปรับปรุงและพัฒนางานให้ดียิ่งขึ้นได้อย่างต่อเนื่อง

2.   ผู้นำที่ดี...ต้องเก่งคน

-     ต้องมีมนุษยสัมพันธ์และสามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ดี สามารถสร้างความอบอุ่นใจและความมั่นใจให้แก่ทีมงานได้

-     มีศิลปะในการสื่อสาร ประสานงาน สั่งการที่ดีและสามารถโน้มน้าวให้ผู้อื่นยินยอมทำตามด้วยความเต็มใจ

-     มีความปรารถนาดีต่อผู้อื่น และมีความเป็นผู้ใหญ่ตามหลักพรหมวิหาร 4 ได้แก่ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา

-     เข้าใจธรรมชาติของคน เข้าถึงความรู้สึกและความต้องการของผู้อื่น และสามารถพัฒนาผู้อื่นให้เป็นคนเก่ง คนกล้าและคนดีได้

3.   ผู้นำที่ดี...ต้องเก่งคิด

-     คิดอย่างมีหลักการและมีเหตุผลเสมอ

-     สามารถจับประเด็นได้ถูกต้อง วิเคราะห์ปัญหาเป็น แก้ไขปัญหาได้ตรงจุดและคิดวิธีป้องกันไม่ให้เกิดซ้ำได้อย่างรัดกุมและมีประสิทธิภาพ

-     คิดบวก คิดนอกกรอบอย่างสร้างสรรค์ มองเห็นคำตอบในทุกๆปัญหา และเชื่อว่าทุกปัญหามีทางแก้ไขเสมอ

4.   ผู้นำที่ดี...ต้องกล้า

-     กล้าแสดงความคิดเห็นอย่างสร้างสรรค์ กล้ารับฟังความคิดเห็นของผู้อื่นและกล้าแสดงออกอย่างถูกกาลเทศะ

-     กล้าตัดสินใจลงมือทำเมื่อพิจารณาไตร่ตรองอย่างรอบคอบแล้วว่านั่นคือทางเลือกที่เหมาะสมที่สุดในเวลานั้น

-     กล้ารับผิดชอบ ยอมรับผิดทันทีเมื่อเกิดความผิดพลาด ยอมรับผลกระทบด้านลบต่างๆ ที่เกิดขึ้นจากการตัดสินใจของตัวเองและทีมงาน สามารถเปลี่ยนวิกฤตให้เป็นโอกาสด้วยการแก้ไขผลกระทบด้านลบเหล่านั้นให้กลับสู่สภาวะปกติได้โดยเร็ว

5.   ผู้นำที่ดี...ต้องเป็นคนดี

-     ใช้ความเก่งไปในทางที่ดี ยึดมั่นในความถูกต้องตามทำนองคลองธรรมและกฏหมายเป็นสำคัญ

-     มีความกล้าหาญที่จะยืนหยัดต่อสู้กับความไม่ถูกต้องและไม่เป็นธรรม

-     มีความกลัวและละอายใจที่จะทำผิด

-     ประพฤติตัวเป็นแบบอย่างที่ดีให้ผู้อื่นอยากทำตาม

สรุปได้ว่า “ภาวะผู้นำ” จะมีมากหรือน้อยให้ดูที่ “ความเก่ง ความกล้าและความดี” ยิ่งมีมากเท่าไหร่ ความเป็น “ผู้นำที่ดี” ก็จะยิ่งเพิ่มขึ้นมากเท่านั้น ในทุกๆ สังคม คนที่มีภาวะผู้นำมากกว่าสมควรได้รับมอบหมายให้เป็น “หัวหน้า” มีอำนาจหน้าที่ปกครองคนที่มีภาวะผู้นำน้อยกว่า

ถ้าวันนี้...พวกเราทุกคนที่กำลังเล่นบทบาท “หัวหน้า” ไม่ว่าจะเป็นระดับองค์กร เช่น หัวหน้าแผนก ผู้จัดการ ผู้บริหาร หรือระดับประเทศ เช่น หัวหน้ารัฐบาล หัวหน้ากระทรวงทบวงกรมต่างๆ พยายามพัฒนาตัวเองให้มีภาวะผู้นำสูงขึ้น พยายามเป็นผู้นำที่ดีมากยิ่งขึ้น ประเทศไทยของเราก็จะมีความเจริญก้าวหน้า พัฒนาก้าวไกล และเชื่อว่าพวกเราชาวไทยทุกคนคงจะมีความสุขและภูมิใจในความเป็นคนไทยเพิ่มขึ้นอย่างแน่นอนครับ 

ณัฐ นิวาตานนท์

กรรมการผู้จัดการ

บริษัท ดี.จี. ทรานส์ อินเตอร์เนชั่นแนล จำกัด

ผู้ขนส่งสารเคมีและวัตถุอันตรายมืออาชีพ