หูของคนเราเป็นอวัยวะสำคัญที่ใช้ในการรับเสียงซึ่งมีความสัมพันธ์เชื่อมโยงโดยตรงกับการพูด หากเราไม่ได้ยินเสียงอะไรเลยตั้งแต่เกิดเพราะหูหนวก ผลกระทบที่จะได้รับตามมาคือพูดไม่ได้หรือเป็นใบ้ การเรียนรู้ของเราจึงเริ่มต้นจากการได้ยินเสียงและนำเสียงเหล่านั้นไปผ่านกระบวนการทางความคิด บันทึกข้อมูลไว้เป็นความทรงจำเพื่อนำไปใช้ต่อยอดเรื่องราวต่างๆ มากมายในการดำเนินชีวิตที่เรียกว่า “การฟัง”

การฟังจึงเป็นทักษะสำคัญที่เราควรฝึกฝนเพื่อลดโอกาสที่จะเกิดความขัดแย้งระหว่างบุคคล สามารถนำไปใช้ได้กับทั้งคนในครอบครัว กับเพื่อนฝูง และกับเพื่อนร่วมงาน เพราะปัญหาความขัดแย้งกันส่วนใหญ่มักมีรากเหง้ามาจากการ "ขาดทักษะการฟังที่ดี" จนกลายเป็นสาเหตุสำคัญที่อยู่เบื้องหลังการไม่สื่อสารกัน

สิ่งแรกที่ต้องฝึกฝนเพื่อให้ทักษะการฟังดีขึ้นคือ ต้องอดทนรับฟังผู้ที่กำลังสื่อสารกับเราโดยควรรอให้เขาพูดให้จบเสียก่อน การขัดจังหวะแล้วด่วนสรุป หรือการคาดเดาความต้องการของเขาจากมุมมองและประสบการณ์ในอดีตของเรามีโอกาสผิดพลาดและคลาดเคลื่อนได้ และอาการแบบนี้มักจะเกิดขึ้นกับคนที่มีอำนาจเหนือกว่า เช่น อาวุโสกว่า เป็นหัวหน้า หรือแม้กระทั่งคิดว่าตัวเองประสบความสำเร็จในชีวิตมากกว่า

การฝึกจับประเด็นของสารที่ผู้พูดต้องการสื่อก็เป็นเรื่องสำคัญที่ต้องฝึกฝนด้วยการตั้งใจฟังเพื่อให้รับรู้ถึงวัตถุประสงค์และเป้าหมายที่แท้จริงของผู้พูดให้ได้ การฟังเพียงเพื่อรอจังหวะที่ตัวเองจะได้พูดในสิ่งที่อยากพูดเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้โฟกัสในการฟังลดน้อยลง การควบคุมอารมณ์ไม่ให้โต้แย้งทันทีที่เห็นต่างหรือคล้อยตามทันทีที่เห็นด้วยในระหว่างการสื่อสารจะช่วยทำให้เราเข้าใจและจับประเด็นได้อย่างถูกต้องมากยิ่งขึ้น

การฝึกไม่ให้เชื่อทันทีที่ได้ยินก็เป็นทักษะการฟังที่สำคัญอีกอย่างหนึ่งที่ไม่ควรละเลยเพราะการฟังความข้างเดียวอาจทำให้เราได้ข้อมูลที่ยังไม่ครบถ้วนและผิดเพี้ยน การรับฟังไว้ก่อนโดยประวิงเวลาการตัดสินใจแสดงความคิดเห็นหรือตอบโต้ทันที นอกจากจะช่วยทำให้มีเวลาหาข้อมูลเพิ่มเติมแล้ว ยังมีโอกาสที่เราจะได้ทบทวนความคิด ปรับอารมณ์ให้กลับสู่สภาวะปกติ แถมทำให้มีสติและสมาธิเพิ่มขึ้นอีกด้วย

การฝึกใจตัวเองไม่ให้นำเรื่องที่ได้ยินไปเล่าต่อตราบใดก็ตามที่ยังไม่ทราบข้อเท็จจริงของเรื่องนั้น ก็เป็นเรื่องสำคัญไม่แพ้กัน ถ้าเรื่องที่ได้ยินมาแล้วไปเล่าต่อเป็นเรื่องที่ดี เป็นเรื่องบวกกับคนอื่นก็คงไม่เป็นไร แต่ปัญหาส่วนใหญ่มันเกิดขึ้นก็เพราะชอบเอาเรื่องที่ไม่ดีหรือส่งผลด้านลบต่อคนอื่นไปเล่าต่อจนบานปลาย แม้จะอ้างว่าได้ย้ำแล้วก็ตามว่าอย่าไปบอกต่อใคร

ทักษะการฟังที่ดีจึงเป็นทักษะที่จำเป็นอย่างยิ่งสำหรับคนที่ต้องการเป็นหัวหน้าที่ดี เพราะมันจะช่วยทำให้ลูกน้องอยากเข้ามาสื่อสารกับเรา ไม่ว่าการสื่อสารนั้นจะเป็นการรายงานผล การขอคำปรึกษาแนะนำ การขอความรู้ หรือเพียงแค่เล่าสู่กันฟัง

ณัฐ นิวาตานนท์

กรรมการผู้จัดการ

บริษัท ดี.จี. ทรานส์ อินเตอร์เนชั่นแนล จำกัด

ผู้ขนส่งสารเคมีและวัตถุอันตรายมืออาชีพ